همه دنبال یک چیز هستیم، سود خوب و ریسک کم. اما وقتی نرخ ارز، طلا و بورس بالا و پایین میشود، خیلیها نگران ارزش سرمایهشان میشوند. برخی افراد وعدههای سود تضمینی میدهند، اما در عمل هیچ سبدگردان قانونی نمیتواند سود قطعی را تضمین کند.
درعوض برخی شرکتهای معتبر سبدگردانی بهجای وعدههای غیرقانونی، از طرحهای درآمد ثابت در قالب سبدگردانی استفاده میکنند؛ طرحهایی که با انتخاب داراییهای کمریسک، ریسک را حداقل میکنند و میتوانند سودی نزدیک به صندوقهای درآمد ثابت یا بالاتر را برای سرمایهگذار ایجاد کنند. این مدلها مناسب افرادی است که میخواهند بازدهی ثابت و کمریسک داشته باشند، بدون پذیرش نوسانات بالای بازار. در این مقاله واقعیتهای سبدگردانی با سود تضمینی را بررسی میکنیم و راهکارهای قانونی و تخصصی را معرفی خواهیم کرد که امنیت مالی شما را تأمین میکند.
سبدگردانی (Portfolio Management) فرآیندی است که در آن شرکتهای حقوقی که دارای مجوز رسمی از سازمان بورس و اوراق بهادار هستند، داراییهای سرمایهگذار را به وکالت از او مدیریت میکنند. هدف اصلی سبدگردان، کسب بازدهی بهینه و متناسب با میزان ریسکپذیری تعیینشده برای سرمایهگذار است.
وظیفهی سبدگردان این است که با بهرهگیری از تیمهای تحلیلگر مجرب، بهترین ترکیب از ابزارهای مالی (مانند سهام شرکتهای سهامی عام، اوراق مشارکت، گواهی سپرده و صندوقها) را در سبد سرمایهگذار بچیند و بهصورت مداوم آن را نظارت و مدیریت کند. سبدگردانی اختصاصی ، یک راهکار سرمایهگذاری غیرمستقیم است که برای افرادی که دانش یا زمان کافی برای رصد روزانهی بازار و تحلیلهای پیچیده را ندارند، بسیار مناسب است.

نکته مهم این است که داراییهایی که در سبدگردانی خریداری میشوند (مثل سهام یا صندوقهای طلا) بهطور طبیعی همیشه نوسان دارند. بنابراین ارائه قول سود ثابت روی داراییهای نوسانی نهتنها منطقی نیست، بلکه بر خلاف اصول سرمایهگذاری حرفهای است. به همین دلیل، طرح های مثل سهام یا طلا که ادعای تضمین مطلق دارند، معمولاً با واقعیت بازار همخوانی ندارند.
در مقابل، برخی مجموعهها از طرحهای درآمد ثابت سبدگردانی بهره میبرند (مثل طرح درآمد ثابت سبدگردانی اختصاصی هدف حافظ) که هدفشان حداقلکردن ریسک از طریق انتخاب داراییهای کمنوسان است. این طرحها برخلاف وعدههای غیرواقعی، بهجای تضمین مطلق، با ساختار و مدیریت حرفهای کار میکنند و تلاش میکنند سودی بالاتر از بانک ارائه دهند. اما باید توجه داشت که طرحهای درآمد ثابت به دلیل ترکیب دارایی کمریسکتر طبیعتا بازدهی کمتری نسبت به طرحهای سهامی یا طلا برای شما به ارمغان میآورد.
وبسایت Structured Retail Products نیز این نکته را تأیید میکند که سرمایهگذاریهای با سود تضمینی اغلب با محدود شدن بازده و نادیده گرفتن سود سهام و سایر دارایی های با نوسان زیاد همراه هستند. بنابراین، قبل از انتخاب چنین روشهایی، بررسی اهداف مالی و میزان ریسکپذیری اهمیت زیادی دارد. این نوع سرمایهگذاری معمولاً برای افرادی مناسب است که بیش از هر چیز به دنبال امنیت سرمایه با ریسک بسیار پایین هستند.
|
ویژگی |
سبدگردانی غیرقانونی |
سبدگردانی قانونی |
|
۱. امکان تضمین سود |
در سبدگردانی غیرقانونی، وعده سود تضمینی و بالا داده میشود، که معمولاً خلاف قوانین است. |
در سبدگردانی قانونی، سود تضمینی وجود ندارد. اما در طرحهای درآمد ثابت سبدگردانی، کف سود تعیین میشود و تا رسیدن به این سود، سبدگردان کارمزد نمیگیرد. |
|
۲. مجوز از سازمان بورس |
فاقد مجوز رسمی و خارج از چارچوب قانونی |
دارای مجوز معتبر از سازمان بورس |
|
۳. سطح ریسک |
ریسک بسیار بالا، احتمال کلاهبرداری و عدم شفافیت |
ریسکها مدیریتشده، شفاف و قابلکنترل توسط سبدگردان حرفهای |
|
۴. نظارت قانونی |
بدون هرگونه نظارت رسمی |
تحت نظارت امین سبد و سازمان بورس |
|
5. شخصیسازی سبد |
معمولاً بدون شخصیسازی و یک نسخه مشترک برای همه |
سبد کاملاً اختصاصی بر مبنای ریسکپذیری، اهداف و افق سرمایهگذاری |
|
6. امنیت سرمایه |
امنیت پایین؛ احتمال سوءاستفاده یا بلوکهشدن پول |
امنیت بالا؛ داراییها در کد معاملاتی شخص سرمایهگذار نگهداری میشود |
|
7. شفافیت اطلاعات |
فاقد گزارشدهی دقیق یا مستندات معتبر |
ارائه گزارشهای دورهای، صورتوضعیت رسمی و دسترسی لحظهای |
|
8. ساختار کارمزد |
نامشخص و بعضاً سوءاستفادهگر |
کارمزد طبق مقررات: کارمزد مدیریت + کارمزد عملکرد (در صورت سودآوری) |
سازمان بورس و اوراق بهادار ایران بهعنوان نهاد ناظر، قوانین روشنی برای فعالیت شرکتهای سبدگردانی تدوین کرده است. طبق این قوانین، به دلیل نوسانات طبیعی بازار سرمایه، هیچ شرکت سبدگردانی مجاز به ارائه تضمین سود قطعی نیست. بنابراین، هیچ شرکت سبدگردانی قانونی در ایران نمیتواند وعده سود تضمینی دهد و هرگونه ادعای اینچنینی، نقض صریح قوانین بورس ایران است.
با این حال، همانطور که پیشتر ذکر شد در طرحهای درآمد ثابت سبدگردانی، میان سرمایهگذار و سبدگردان کف سود مشخص میشود و تا زمانی که این سود محقق نشود، سبدگردان کارمزد عملکرد دریافت نمیکند. این طرحها معمولاً برای افرادی طراحی میشوند که به دنبال سودی بالاتر از سپردههای بانکی بدون پذیرش ریسکهای بالای بازارهایی مانند سهام و طلا هستند.

بزرگترین ریسکی که وقتی دنبال سود تضمینی هستید، ممکن است با آن روبرو بشوید، این است که گرفتار طرحهای کلاهبرداری یا شرکتهای بدون مجوز شوید. پس توجه به دو اصل زیر را حتما مدنظر قرار دهید:
برای جلوگیری از این سوءاستفادهها، همیشه باید از مجوز رسمی شرکتهای سبدگردانی در سایت سازمان بورس اطمینان حاصل کرد.
چون سود بالا و تضمینی به صورت همزمان واقعیت ندارد، سرمایهگذاران حرفهای دنبال روشهایی هستند که با دانش و رعایت قوانین، بیشترین سود را با کمترین ریسک به دست بیاورند. این نیاز به یک راهکار مدیریت سرمایه کاملاً حرفهای و متناسب با شرایط فرد، توسط سبدگردانی اختصاصی پاسخ داده میشود.
سبدگردانی اختصاصی، روشی است که در آن، سبد دارایی بر اساس اهداف مالی، افق زمانی و مهمتر از همه، میزان دقیق ریسکپذیری هر مشتری طراحی و مدیریت میشود. این شخصیسازی کامل، برخلاف صندوقهای سرمایهگذاری که سبدی واحد برای همه دارند، به مدیر سبد امکان میدهد که با انعطافپذیری بالا، داراییها را در واکنش به تحولات بازار اصلاح کند و بیشترین سود را به سرمایهگذار برساند.
در شرکتهایی مانند مشاور سرمایهگذاری هدف حافظ، مدیریت تخصصی داراییها در بستر کاملاً قانونی و تحت نظارت امین سبد انجام میشود. این شرکت، طرحهای متنوعی مانند طرح سهام (برای رشد متناسب با بورس)، طرح طلا و نقره (برای حفظ ارزش در برابر تورم و نوسانات ارز) و طرح درآمد ثابت (برای ریسکگریزان که سودی ثابت و بالاتر از بانک میخواهند) ارائه میدهد.
یکی از مزایای سبدگردانی اختصاصی این است که کارمزدش فقط وقتی گرفته میشود که شما واقعاً سود کنید. یعنی منافع شرکت و شما همسو هست و شرکت بیشتر تلاش میکند سود شما را بالا ببرد. این همسویی منافع، مدیر سبد را ترغیب میکند که نهایت تلاش خود را برای کسب بهترین بازدهی با کمترین ریسک ممکن به کار گیرد و این بهترین ضمانت برای عملکرد حرفهای است.
سرمایهگذارانی که به دنبال سود تضمینی هستند، در واقع خواستار کاهش ریسک و افزایش امنیت سرمایهگذاریاند. اگرچه سود تضمینی وجود ندارد، اما روشهای قانونی و تخصصی برای کاهش ریسک و افزایش احتمال بازدهی مطلوب موجود است.
۱. تنوعبخشی به سبد سرمایه گذاری: اساس کار سبدگردانهای معتبر، تنوعبخشی به داراییها در بخشهای مختلف (سهام، طلا، نقره و ...) است. این تنوعبخشی باعث میشود که نوسانات شدید یک صنعت خاص، تأثیر کمتری بر کل سبد سرمایهگذار بگذارد.
۲. استفاده از ابزارهای مالی کمریسک: در سبدگردانی، ترکیب ابزارهای مالی با ریسک پایین و متوسط مانند اوراق درآمد ثابت، انواع صندوق های سرمایه گذاری با ریسک کم و سهام شرکتهای پایدار میتواند به کاهش ریسک کمک کند. سبدگردانهای حرفهای با شناسایی ابزارهای مناسب برای هر فرد، میتوانند بهگونهای مدیریت کنند که ریسک کلی سبد کاهش یابد و در عین حال بازدهی مناسبی حاصل شود.
۳. نظارت امین سبد و کدPRX: در سبدگردانی قانونی، سرمایهگذار با دریافت یک کد معاملاتی اختصاصی (PRX) و دسترسی به سامانه آنلاین، میتواند لحظهای بر تمامی معاملات نظارت داشته باشد. همچنین، حضور امین سبد (موسسه حسابرسی معتبر) که بر رعایت قوانین و مقررات توسط سبدگردان نظارت میکند و در صورت تخطی، موارد را به سازمان بورس گزارش میدهد، امنیت سرمایه را تضمین میکند. مالکیت ۱۰۰٪ داراییها نیز در کد PRX اختصاصی سرمایهگذار است.
نکته پایانی: توجه به تضمین تخصص، نه تضمین سود
قول سود تضمینی و بالا در بورس ایران غیرقانونی است و معمولاً نشانه ریسک پنهان یا شرکتهای غیرمعتبر است. به جای وعدههای اینچنینی، بهتر است روی تخصص و تجربه تیم سبدگردان تمرکز کنید. برخی شرکتها از طریق طرحهای درآمد ثابت سبدگردانی، ریسک را به حداقل میرسانند و میتوانند سودی بالاتر از صندوقهای درآمد ثابت برای سرمایهگذار فراهم کنند. بنابراین اگر به دنبال سود ثابت و ریسک پایین هستید طرح درآمد ثابت سبدگردانی برای شما گزینهای مطلوب است. اما اگر فردی ریسکپذیر و خواهان بازدهی بالاتر هستید: طرحهای سهامی، طلا یا نقره در سبدگردانی برای شما مناسبتر است. اگرچه در این طرحها سود ثابت و تضمینی وجود ندارد اما سبدگردان تلاش میکند در دورههای رشد بازار، بازدهی بهتر از شاخص کسب کند و در زمانهای افت، با مدیریت دقیق، تجربهی ضرر را تا حد ممکن کاهش دهد.